Huisbeschrijvingen
Omschrijving
2012 Wognum
V/h Coöperatieve Melkfabriek “De Verwachting”, Oude Gouw 38 te Wognum.
De melkfabriek is gebouwd in 1891 en was tot 1962 als zodanig in gebruik. In 1963 aangekocht door ”Roemer Grond- en Wegenbouwbedrijf” uit Wognum en gebruikt als werkplaats/opslagruimte en woning. Vanaf 1980 tot medio 2006 in gebruik als chemische fabriek “Pen Products”. Einde Tweede Wereldoorlog is er tijdelijk een gaarkeuken gevestigd geweest.
Van de indeling als melkfabriek is in het gebouw weinig meer terug te vinden, zie voor de oude situatie de schetsen met toelichting door D. Das.
Het links staande gebouw, voorheen kaaspakhuis, is in 1963 verbouwd tot woning. De rechts van de fabriek staande vroegere directeurswoning (nr.36), gebouwd in 1928, is volledig gemoderniseerd en aan de achterzijde uitgebreid. Echter aan de vorm is weinig veranderd, de woning is nog steeds als zodanig herkenbaar, zie oude afbeeldingen. De woning weer rechts daarvan (nu nr. 32) was een dubbele arbeiderswoning waarvan een bewoond door Lubertus Das (voorheen nr. 16). Samen met zijn zoon Dick was hij werkzaam bij de melkfabriek.
Woning.
Dit was voorheen het kaaspakhuis, zie schets van D. Das. Waarschijnlijk gebouwd eind jaren 30. Het is voorzien van een plat dak met brede overstekken waarin aan de onderzijde smalle openingen zijn aangebracht voor de benodigde ventilatie van de dakconstructie. Dit was mede noodzakelijk i.v.m. de hoge luchtvochtigheid door de drogende kazen. De zinken dakranden zijn waarschijnlijk vernieuwd in 1953 door J.N. Bosch, gezien de ingekraste tekst.
Toegang alleen mogelijk vanuit de fabriek. De huidige voordeur in de zuidgevel is ingezaagd in de muur. Goed te zien is dat in de voor- en achtergevels smalle, hoge ramen op beide verdiepingen hebben gezeten. Deze zijn in 1963, in verband met het gewijzigde gebruik (woning), vergroot. Nog te zien is aan de weggeslepen duimelingen dat de ramen waren voorzien van luiken om de kaasopslag donker en koel te houden. Beneden, thans woonruimte, was voorheen de kaasopslag en pekelruimte. Boven, heden slaap- en badkamers, was voorheen ook kaasopslag. De vloeren waren van beton.
Fabriek.
De oorspronkelijke melkfabriek van 1891 bestond uit een langwerpig gebouw onder zadeldak. Hiertegenaan zijn eind jaren 30 het bovengenoemde kaaspakhuis en de melkontvangst gebouwd. Aan de achterzijde was een stookhok aangebouwd. Hierin stonden de twee stoomketels. Ernaast stond de hoge gemetselde schoorsteen, waarschijnlijk gesloopt medio 1963. Na verkoop aan de fa. Roemer is het oude gebouw gesloopt en vervangen door een hal met plat dak op ongeveer dezelfde grondslag, weer met een uitbouw aan de achterzijde. Kaaspakhuis en melkontvangst werden (aangepast) gehandhaafd.
Melkontvangst.
Rechthoekig gebouw van deels twee verdiepingen onder plat dak, op de plaats van een gebouwtje onder zadeldak (de vroegere melkontvangst?). In de voorgevel rechts is nog te zien waar het bordes voor de ontvangst van de melkbussen was. Tegen de zuidgevel een stalen trap naar de bovenverdieping (de vroegere weiopslag). Op diverse plaatsen zijn de originele stalen ramen nog aanwezig. Wonderlijk is dat deze ramen op de bovenverdieping naar buiten openvallen. De reden hiervan is onbekend. Dus indien geopend kon het inregenen mede door het ontbreken van dakoverstekken.
Bijgebouwen.
Op het achterterrein enkele bijgebouwtjes, o.a. voor kolenopslag en autostalling.
De toenmalige indeling is aangegeven op schets door de zoon van werknemer L. Das, dhr. Dick Das, voorheen wonende op de Oude Gouw. Een jaaropgave van zijn inkomen over 1954 is nog aanwezig. De laatste directeur was A. Talsma, die in het naastgelegen huis (nr. 36) woonde en waar ook kantoor gehouden werd. De heer Willem Groot, de vroegere melkrijder, nog steeds wonende Oude Gouw 28, heeft een uitwijding gegeven over de werkwijze en het gebruik van de fabriek. Ook werkte er ene Douwe Brandinga, die woonde in een woonwagen naast het huis van Willem Groot.
Door de verslechterende omstandigheden is medio 1955 een samenwerking aangegaan met de Rotator (Melkcentrale Noord) in Amsterdam. Uiteindelijk, en niet zonder problemen, is de fabriek in januari1963 geliquideerd, waarna de melk nog een jaar naar Amsterdam vervoerd werd. Daarna is alles overgegaan naar Aurora in Opmeer, zie ook de bijlage.
De fabrieksgebouwen zijn eind 2010 gesloopt t.b.v. vervangende nieuwbouw van een woning.
j. koning 2010/2011
Route melkrijders De Verwachting tot 1962.
Van de melkfabriek aan de Oude Gouw richting Kleine Zomerdijk, linksaf langs Pool enz. Vervolgens de vroegere E10 ( hedendaagse A7 ) oversteken en de Kleine Zomerdijk vervolgen, langs Ursem. Bij de Koppenhoeve op de Hoornseweg linksaf. Halfweg bij Boeder laden ( alleen zomers, nu in 2011 is dit de kersentuin van Aad van der Heide). Op de T-kruising bij de boerderij van Boeder (nu Piet Loos) rechtsaf richting Oosteinderweg, Nibbixwoud en Hauwert (de melkfabrieken daar waren al eerder gesloten). Rechtsaf de Tuinstraat op naar Zwaagdijk. Daar linksaf naar Zwaagdijk-Oost, keren en naar Zwaagdijk-West. Via Hoornseweg, Raadhuisstraat en de Oude Gouw terug naar De Verwachting.
De andere route leidde via de Kerkstraat naar het Westend ( Westeinderweg ) tot de Tramweg. Nog een paar boeren in Benningbroek en zomers een paar langs de A.C. de Graafweg.
Henk Sloetjes jan. 2011.
De melkfabriek is gebouwd in 1891 en was tot 1962 als zodanig in gebruik. In 1963 aangekocht door ”Roemer Grond- en Wegenbouwbedrijf” uit Wognum en gebruikt als werkplaats/opslagruimte en woning. Vanaf 1980 tot medio 2006 in gebruik als chemische fabriek “Pen Products”. Einde Tweede Wereldoorlog is er tijdelijk een gaarkeuken gevestigd geweest.
Van de indeling als melkfabriek is in het gebouw weinig meer terug te vinden, zie voor de oude situatie de schetsen met toelichting door D. Das.
Het links staande gebouw, voorheen kaaspakhuis, is in 1963 verbouwd tot woning. De rechts van de fabriek staande vroegere directeurswoning (nr.36), gebouwd in 1928, is volledig gemoderniseerd en aan de achterzijde uitgebreid. Echter aan de vorm is weinig veranderd, de woning is nog steeds als zodanig herkenbaar, zie oude afbeeldingen. De woning weer rechts daarvan (nu nr. 32) was een dubbele arbeiderswoning waarvan een bewoond door Lubertus Das (voorheen nr. 16). Samen met zijn zoon Dick was hij werkzaam bij de melkfabriek.
Woning.
Dit was voorheen het kaaspakhuis, zie schets van D. Das. Waarschijnlijk gebouwd eind jaren 30. Het is voorzien van een plat dak met brede overstekken waarin aan de onderzijde smalle openingen zijn aangebracht voor de benodigde ventilatie van de dakconstructie. Dit was mede noodzakelijk i.v.m. de hoge luchtvochtigheid door de drogende kazen. De zinken dakranden zijn waarschijnlijk vernieuwd in 1953 door J.N. Bosch, gezien de ingekraste tekst.
Toegang alleen mogelijk vanuit de fabriek. De huidige voordeur in de zuidgevel is ingezaagd in de muur. Goed te zien is dat in de voor- en achtergevels smalle, hoge ramen op beide verdiepingen hebben gezeten. Deze zijn in 1963, in verband met het gewijzigde gebruik (woning), vergroot. Nog te zien is aan de weggeslepen duimelingen dat de ramen waren voorzien van luiken om de kaasopslag donker en koel te houden. Beneden, thans woonruimte, was voorheen de kaasopslag en pekelruimte. Boven, heden slaap- en badkamers, was voorheen ook kaasopslag. De vloeren waren van beton.
Fabriek.
De oorspronkelijke melkfabriek van 1891 bestond uit een langwerpig gebouw onder zadeldak. Hiertegenaan zijn eind jaren 30 het bovengenoemde kaaspakhuis en de melkontvangst gebouwd. Aan de achterzijde was een stookhok aangebouwd. Hierin stonden de twee stoomketels. Ernaast stond de hoge gemetselde schoorsteen, waarschijnlijk gesloopt medio 1963. Na verkoop aan de fa. Roemer is het oude gebouw gesloopt en vervangen door een hal met plat dak op ongeveer dezelfde grondslag, weer met een uitbouw aan de achterzijde. Kaaspakhuis en melkontvangst werden (aangepast) gehandhaafd.
Melkontvangst.
Rechthoekig gebouw van deels twee verdiepingen onder plat dak, op de plaats van een gebouwtje onder zadeldak (de vroegere melkontvangst?). In de voorgevel rechts is nog te zien waar het bordes voor de ontvangst van de melkbussen was. Tegen de zuidgevel een stalen trap naar de bovenverdieping (de vroegere weiopslag). Op diverse plaatsen zijn de originele stalen ramen nog aanwezig. Wonderlijk is dat deze ramen op de bovenverdieping naar buiten openvallen. De reden hiervan is onbekend. Dus indien geopend kon het inregenen mede door het ontbreken van dakoverstekken.
Bijgebouwen.
Op het achterterrein enkele bijgebouwtjes, o.a. voor kolenopslag en autostalling.
De toenmalige indeling is aangegeven op schets door de zoon van werknemer L. Das, dhr. Dick Das, voorheen wonende op de Oude Gouw. Een jaaropgave van zijn inkomen over 1954 is nog aanwezig. De laatste directeur was A. Talsma, die in het naastgelegen huis (nr. 36) woonde en waar ook kantoor gehouden werd. De heer Willem Groot, de vroegere melkrijder, nog steeds wonende Oude Gouw 28, heeft een uitwijding gegeven over de werkwijze en het gebruik van de fabriek. Ook werkte er ene Douwe Brandinga, die woonde in een woonwagen naast het huis van Willem Groot.
Door de verslechterende omstandigheden is medio 1955 een samenwerking aangegaan met de Rotator (Melkcentrale Noord) in Amsterdam. Uiteindelijk, en niet zonder problemen, is de fabriek in januari1963 geliquideerd, waarna de melk nog een jaar naar Amsterdam vervoerd werd. Daarna is alles overgegaan naar Aurora in Opmeer, zie ook de bijlage.
De fabrieksgebouwen zijn eind 2010 gesloopt t.b.v. vervangende nieuwbouw van een woning.
j. koning 2010/2011
Route melkrijders De Verwachting tot 1962.
Van de melkfabriek aan de Oude Gouw richting Kleine Zomerdijk, linksaf langs Pool enz. Vervolgens de vroegere E10 ( hedendaagse A7 ) oversteken en de Kleine Zomerdijk vervolgen, langs Ursem. Bij de Koppenhoeve op de Hoornseweg linksaf. Halfweg bij Boeder laden ( alleen zomers, nu in 2011 is dit de kersentuin van Aad van der Heide). Op de T-kruising bij de boerderij van Boeder (nu Piet Loos) rechtsaf richting Oosteinderweg, Nibbixwoud en Hauwert (de melkfabrieken daar waren al eerder gesloten). Rechtsaf de Tuinstraat op naar Zwaagdijk. Daar linksaf naar Zwaagdijk-Oost, keren en naar Zwaagdijk-West. Via Hoornseweg, Raadhuisstraat en de Oude Gouw terug naar De Verwachting.
De andere route leidde via de Kerkstraat naar het Westend ( Westeinderweg ) tot de Tramweg. Nog een paar boeren in Benningbroek en zomers een paar langs de A.C. de Graafweg.
Henk Sloetjes jan. 2011.
